ABD ile İran arasında uzun zamandır süregelen gerginlikler ve karşılıklı güvensizlikler, ikinci bir nükleer anlaşma için yürütülen müzakerelerle birlikte yeni bir boyut kazandı. 2023'ün başlarından itibaren taraflar arasındaki diyalog yeniden canlanmış ve bölgede istikrarı sağlamak için yapılacak görüşmeler gündeme gelmişti. Bu kapsamda, dördüncü tur görüşmelerinin 11 Mayıs'ta Umman’ın başkenti Maskat’ta gerçekleşeceği duyuruldu. Bu haber, uluslararası kamuoyunun ilgisini çekerken, hem Ortadoğu’daki jeopolitik dengeleri hem de küresel güvenlik meselelerini yeniden tartışmaya açıyor.
11 Mayıs'taki bu toplantı, daha önce yapılan üç tur müzakereden farklı olarak, İran’ın nükleer programı ile ilgili somut adımların atılabileceği bir zemin oluşturma potansiyeli taşıyor. İlk üç turda, her iki tarafın da istekleri ve endişeleri dile getirilmiş, ancak bir sonuç alınamamıştı. Özellikle ABD’nin İran’a yönelik yaptırımları ve İran’ın nükleer faaliyetteki artışı, gerilimleri tırmandırmıştı. 11 Mayıs’ta yapılacak olan görüşmelerin bu konuda nasıl bir çıkış yolu sunacağı merak edilirken, uluslararası gözlemcilerden de büyük bir dikkat ve beklenti söz konusu.
Uzmanlar, bu dördüncü tur görüşmelerinin, özellikle Biden yönetiminin Orta Doğu’daki stratejisini çevreleyen belirsizlikleri giderme amacı taşıdığına dikkat çekiyor. Ayrıca, İran’ın bölgedeki diğer ülkelerle olan ilişkileri, ve bu ilişkilerin ABD’nin politika tercihlerini nasıl etkileyebileceği de önemli bir konu başlığı olarak öne çıkıyor.
Toplantının yapılacağı Maskat, tarihsel olarak bölgedeki krizlerde bir arabulucu rolü üstlenmiş bir şehir olarak biliniyor. Umman, taraflar arasındaki gerginlikleri azaltmak için ılımlı bir diplomasi yürütmeyi başarmış ve bu nedenle görüşmelere ev sahipliği yapması sürpriz değil. Umman’ın bu durumu, orta yolu bulma çabalarının bir yansıması olarak değerlendirilebilir. Maskat’taki bu balkon, ABD ve İran’a, karşılıklı endişelerini ifade etme ve birbirleriyle anlaşma zeminini keşfetme fırsatı sunuyor.
Daha önceki müzakerelerde, İran’ın nükleer tesislerinin denetimi, uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin sınırlandırılması ve yaptırımların hafifletilmesi gibi konular masaya yatırılmıştı. Her iki taraf da öncelikli olarak kendi ulusal güvenlik çıkarlarını ön planda tutarken, karşılıklı olarak bazı ödünler vermeye hazırlıklı olmalıdır. Ancak, bu türden bir el sıkışmanın olup olmayacağı, tarafların görüşmelere katılımı sırasında sergileyeceği tutumlara bağlı.
Sonuç olarak, 11 Mayıs tarihindeki bu kritik görüşmeler, hem Orta Doğu’nun geleceği hem de uluslararası ilişkilerdeki dengeler açısından oldukça önemli bir dönüm noktası olabilir. Tarafların, bu görüşmelerde sağlıklı bir iletişim kurarak, birbirlerini anlama ve sorunları çözme yolunda adım atmaları, hem bölgesel barış için hem de küresel güvenlik için elzem görünüyor. Uluslararası kamuoyu, Maskat’taki müzakerelerin sonuçlarını ve sonrasında olası gelişmeleri büyük bir merakla takip ederken, diplomasi yoluyla barışın sağlanması umudu da devam ediyor.
